Time To Turn

Afrikaanse Ecologie 4

05.03.2010

In heel wat Europese landen onderneemt men goede pogingen om huishoudelijk afval te scheiden. Ook al was dit tot vijftien jaar geleden nog de uitzondering, toch doet het voor mij tegenwoordig altijd raar aan als ik op een plaats kom waar zelfs niet het meest elementaire, zoals groente afval en papier, gescheiden wordt van de rest.

Het klinkt erg stom, maar ook hier in Afrika moest ik eerst even wennen aan dit fenomeen, terwijl ik eigenlijk niets anders verwacht had. Alles wordt zonder enig onderscheid weggegooid. Zelfs al zou je afval willen scheiden, het kan gewoon niet. In de rijkere buurten belandt het meeste afval in de vuilbak en wordt het net als bij ons een keer per week opgehaald. In de armere wijken kennen ze geen vuilbak en het meeste vuil komt gewoon op straat terecht.

Voor mijn gevoel is Ghana dan ook erg smerig. De straten, de (open) riolen, de stranden, de zee, waar je ook kijkt, overal zie je afval. Een erg triest zicht. Stel je maar voor, blauwe zee, witte stranden, wuivende palmbomen, maar dat alles besmeurd met afval, zover je kan kijken. Soms lijkt dit afval alsnog te belanden op een soort voorbehouden plaats, een lokaal stort om het zo te zeggen (elke straat lijkt er zo wel een te hebben). Die hopen afval worden dan van tijd tot tijd in brand gestoken, wat een ongelofelijke stank en veel vieze zwarte rook geeft.

Ik wil niet vervallen in het geven van wel erg gemakkelijke kritiek op een derde wereldland dat hard zijn best doet om vooruit te komen. Temeer omdat ik mij er goed bewust van ben dat het meeste afval dat in Europa gescheiden opgehaald wordt, alsnog gewoon verbrand wordt net zoals de restfractie van ons afval. Veel oppervlakkige schijn dus die vooral ons geweten moet sussen terwijl de harde realiteit van het geld het feitelijke afvalbeleid bepalen. Toch wil ik hieronder en in mijn volgende bijdragen, enkele bedenkingen die ik heb rond deze afval-kwestie uiteenzetten.

Heel veel van onze afgedankte electronische toestellen komen in derde wereld landen terecht. Toestellen die nog functioneren of makkelijk te repareren zijn, krijgen zo een tweede leven, maar al de rest wordt op erg primitieve wijze ontmanteld, meestal gewoon boven een open vuur. Zo worden per toestel een paar gram koper en andere metalen gerecupereerd die daarna door de ontmantelaar verkocht kunnen worden. Op die manier probeert deze een klein beetje brood op de plank te krijgen maar dit ten koste van eigen gezondheid en het milieu.

Het perverse is dat dit proces in het Westen aan de consumenten als recyclage gesleten wordt, terwijl de hergebruikte fractie minimaal is en al het waardeloze en vaak giftige overschot achterblijft en de omgeving van de allerarmsten vervuilt en vernielt. In plaats dat Westerse bedrijven op duurzame, doch kostelijke, wijze zoveel mogelijk van ons afval echt recycleren, voeren we eigenlijk het meest giftige en vervuilende afval gewoon uit naar landen waar ze nog eeuwen zullen blijven zitten met de gevolgen van onze ontembare honger naar altijd maar meer en nieuwere technologie. Als ik hier halve computerschermen zie drijven in de riool, wordt ik erg verdrietig en besef ik dat al dit afval niet van de Afrikanen is, maar van ons, rijke Westerlingen.