Vandaag is het Aswoensdag en begint de 40-dagentijd. Maar waarom zouden we de 40-dagentijd moeten vieren? Waarom moeten we een tijd uittrekken om toe te leven naar de kruisiging van Jezus? Moeten we niet elke dag leven in het besef dat hij voor onze zonden gestorven is? Dat zijn vragen die ik hoor als de 40-dagentijd weer begint. Terechte vragen. Daarom zal ik proberen om uit te leggen waarom voor mij de 40-dagentijd zo speciaal is.
De Joodse feestdagen
Toen God de wet aan het volk Israël gaf, bestond deze niet alleen uit verboden. Lieg niet, steel niet, eet geen varkensvlees… God gaf ook de opdracht om feesten te vieren. Bijvoorbeeld Pesach, waar ze de uittocht uit Egypte vierden. Ze moesten een speciale maaltijd bereiden waarvan elk element een symbolische waarde had. Het ongezuurde brood herinnerde ze eraan dat ze de laatste avond in Egypte geen tijd hadden om het brood te laten rijzen omdat ze op het punt stonden weg te gaan.
Dat was het doel van de feesten: herdenken. Want het volk Israël was niet een willekeurig volk, ze hadden een roeping. Het was een gevaar dat ze hun identiteit vergaten en werden zoals alle andere volken. Daarom werden ze door de feesten eraan herinnerd wie ze waren en wat God voor hen gedaan had. Door Pesach te vieren herinnerden ze hoe God hen bevrijdt had uit de slavernij.
Maar het was niet alleen herdenken als in nog eens denken aan. Het ging om herinneren en herbeleven. Tijdens Sukkot, het Loofhuttenfeest moesten ze 7 dagen lang in hutjes of tenten wonen, zo herbeleefden ze de 40 jaar in de woestijn na de uittocht. Op deze manier waren de feesten een tastbare en heel concrete manier om Gods trouw te gedenken.
De kerk nam al snel dit idee over door middel van het liturgisch jaar om onze redding te herdenken. De christelijke feesten baseren zich op het leven van Jezus en wat hij gedaan heeft voor ons. Want ook voor ons is het belangrijk om onze identiteit in God niet te vergeten. Ook voor ons is het belangrijk om te herinneren wat God voor ons gedaan heeft. Soms ook op een tastbare en concrete manier. Wat dat betreft, vasten is een oude en beproefde manier om berouw te tonen.
Heiligheid in de tijd
Dat we niet moeten vergeten wat Jezus voor ons gedaan heeft is misschien het intrappen van een open deur, maar de vraag is of we dat niet elke dag moeten doen in plaats van 40 dagen lang. Voor mij is dat vergelijkbaar met het huwelijk, elke dag ben je met elkaar getrouwd. Elke dag zou in het teken moeten staan van de wederzijdse trouw. Maar toch vieren we speciale dagen zoals de trouwdag. Niemand zegt, ik vier onze trouwdag niet want ik ben elke dag getrouwd. Nee, we hebben speciale dagen nodig die ons er bij doen stilstaan.
Joodse rabbi’s spreken over “heiligheid in de tijd”. Er bestaan speciale en heilige plaatsten, zoals de tempel in de tijd van het Oude Testament. Daar was God aanwezig. Natuurlijk, God is alomtegenwoordig, maar de aanwezigheid van God was extra tastbaar in de tempel. Op dezelfde manier kunnen er speciale tijden zijn, waar we God intenser kunnen ervaren dan anders. Niet omdat hij niet altijd bij ons is, of omdat we dan meer aan hem denken, maar omdat de tijd apart is gezet voor God.
Advent is vaak een speciale tijd voor veel mensen, ze krijgen de kerstkoorts te pakken. Men versiert de kamer, bereidt kersttoneeltjes voor, en wat al niet meer. De tijd voor kerst staat – als het goed is – in het teken van de geboorte van Jezus. De 40-dagentijd is de voorbereidingstijd voor Goede Vrijdag en Pasen. Het is een tijd die in het teken staat van berouw en schuldbelijdenis.
Verplicht?
Is het dan verplicht om de 40-dagentijd te vieren? Nee, natuurlijk niet. Paulus schreef dat we vrij zijn in de dagen die we willen vieren en dat we elkaar niet mogen veroordelen of minachten om dat ze niet dezelfde dagen vieren als wij (Col.2:16ev.). Maar het vieren van de 40-dagentijd kan een goede manier zijn om stil te staan bij wie wij zijn en waar we vandaan komen. Het is een concrete manier om te herdenken wat Jezus voor ons heeft gedaan.
