Time To Turn
Afrikaanse Ecologie 6
05.03.2010
Er bestaat hier in Ghana wel degelijk een afvalbeleid. Ik vermelde eerder al dat in de rijkere (en dus beter georganiseerde) buurten van Accra, wekelijks een afvalwagen langskomt om de vuilnisbakken te legen. Maar ook in de armere buurten en steden wordt er afval opgehaald, zij het op een iets ambachtelijkere manier. Overal ten lande zie je hier gele pedaalaangedreven driewielers rijden met achterop een soort grote metalen container. De mannen (en vrouwen!) in blauwe pakken die deze voertuigen bedienen, kan je eigenlijk nog het best vergelijken met onze straatvegers. Bij ons worden die vooral in steden ingezet om rondslingerend vuil dat helaas nog altijd achteloos wordt weggegooid door sommige mensen, op te ruimen. Hier in Afrika is de straat en riool de vuilbak, dus zijn deze afvalhelden voortdurend in de weer het vuil bij elkaar te vegen en in hun containers te scheppen, waarna het naar lokaal stort gebracht wordt. Op zich is dit proces in weinig verschillende van hoe het er bij ons aan toe gaat. Toch is er een aspect die zeker voor verbetering vatbaar is, al besef ik dat het nog vele jaren zou duren voor het effectief zou zijn.
Gezien de hoeveelheid straatvegers, wordt er wel degelijk door de overheid geld geinvesteerd in afvalbeleid. Echter, door mijn westerse ogen lijkt het veel op dwijlen met de kraan open. Terwijl de straatveger, net een hoopje afval in zijn container schept, wordt er een meter achter hem al weer een flesjes weggegooid. En een halfuur later zou je alweer denken dat er in die straat in geen dagen meer iemand het vuil is komen opruimen.
Volgens mij is er hier in Ghana geen tekort aan afval-personeel om het zo te zeggen, maar vooral een tekort aan vuilnisbakken en, nog veel belangrijker, afval-educatie. Het kost inderdaad extra moeite om in plaats van je afval gewoon op straat te werpen, enkele meters te stappen om het in een vuilnisbak te deponeren. Toch is het een principe dat op zich gemakkelijk aan iedereen, van jong tot oud, geleerd kan worden. Ik heb hier voorbeelden gezien van scholen die een keer per week een uur apart zetten zodat de kinderen vuil kunnen gaan verzamelen in de buurt. Op die manier wordt er een bewustzijn gecreeerd bij jongeren om doordacht om te gaan met afval en het niet zomaar te laten rondslingeren. Doch, als je dan even later de vaders en moeders van diezelfde kinderen hun afval zomaar de straat op zwieren, dan vraag ik mij toch serieus af welk reflex uiteindelijk bij deze kinderen zal blijven hangen als ze opgroeien.
Terwijl ik deze bedenkingen rond de afval-problematiek hier in Afrika overweeg, besef ik weer ten volle hoe de zorg voor de schepping helaas toch nog altijd heel erg samenhangt met de rijkdom waarin we leven. Er wordt vaak beweerd dat aandacht voor ecologie eigenlijk een luxe is van mensen die zich geen zorgen meer hoeven te maken over wat ze zullen eten, wat ze zullen aantrekken of waar ze zullen slapen. In Afrika is dat helaas nog altijd hetgeen wat de meeste mensen voortdrijft in alles wat ze doen en laten. Ze kunnen niet anders. De dag van vandaag heeft al genoeg aan zijn eigen zorgen.
Opnieuw besef ik ook weer welke grote verantwoordelijkheid wij hebben als rijke Westerlingen. Niet alleen liggen wij voor het grootste deel aan de basis van de puinhoop die we van de schepping gemaakt hebben. Wij hebben ook de rijkdom en de mogelijkheden om er effectief iets aan te doen. Niet alleen hier in ons eigen land en omgeving, maar ook wereldwijd wordt het hoog tijd dat we ons echt gaan inspannen om goed te maken wat we fout hebben gedaan.
