Het begin in een nieuwe cultuur als zendeling is een van de meest stressvolle situaties die men tegen kan komen volgens Paul Hiebert. Ik kan me er wat bij voorstellen. Alles is anders. De taal, het eten, de kerk, het werk, het wonen, het klimaat, de financiën, de ontspanning, het sociale leven…en verandering in een van deze zaken is goed voor een extra dosis stress.
Uit nieuwsgierigheid sloeg ik het boek van Paul Hierbert nog eens open en las de volgende omschrijving:
Culture shock is the disorientation we experience when all the cultural maps and guidelines we learned as children no longer work.*
Treffend uitgedrukt, werkelijk waar.
Een cultuurshock (het woord shock beschrijft het niet zo goed, het is meer stress dan ‘schrikken’) bestaat zo ongeveer uit de volgende ingrediënten:
Als eerst is er de moeilijkheid om te communiceren. Er is een groot verschil tussen duidelijk kunnen maken wat je wilt en een diepgaand gesprek voeren over wat je bezighoudt. Gesprekken zijn vaak oppervlakkig omdat ik mezelf nog niet goed uit kan drukken, met name wat betreft persoonlijke zaken. Daarnaast switch ik steeds tussen 3 talen, Spaans, Engels en Nederlands.
Een volgend ingrediënt is de verandering van gewoonten. Veel dingen die ik gewoon ben om te doen kunnen hier niet, zoals gaan (hard)lopen om tot mezelf te komen. Een ander voorbeeld is privacy, iets dat schaars is hier. Je bent deel van de groep en je daarvan afzonderen wordt opgevat als een afwijzing. Daarom moet de deur van je kamer altijd open blijven behalve als je slaapt. De deur dichtdoen is een indirect manier om te zeggen dat je de ander niet moet.
Als laatst realiseer ik me dat ik hier nog ‘niemand’ ben. Hier word je identiteit bepaald door je familie en de groep waar je bij hoort. Wie ik was in Leuven, ben ik niet meer. De mensen kunnen me nog niet goed plaatsen, ik ben een gringa die de gang van zaken niet kent. Ik moet opnieuw plaats in het sociale leven opbouwen.
Voeg hier nog wat heimwee aan toe in combinatie met het wennen aan het eten en het aanpassen aan leven op grote hoogte, en het recept is compleet. Dan is het prettig om te weten dat dit erbij hoort en heel normaal is.
De conclusie van dit gedeelte? Het gaat zoals verwacht en volgens het boekje. Dit is het proces van het leren van de taal en gewoonten, en van het het settelen in een andere cultuur. Tijd om er verder in te duiken.
P.S. Dit stukje schreef ik even geleden, ondertussen kan ik steeds beter mijn weg vinden, gaat mijn Spaans vooruit en leer ik meer mensen kennen. Maar de uitdagingen en het gebrek aan een gebruiksaanwijzing voor het leven hier blijft soms nog stressvol.
*Paul G. Hiebert, Anthropological Insights for Missionaries, (Grand Rapids: Baker Book House, 1985) , 66.
