Als jongens vroeger hun leven wilden wijden aan God als monnik, traden ze eerst als novice toe in het klooster. Na deze proeftijd konden ze worden ingewijd als monnik. Thomas a Kempis was een monnik in een klooster in de buurt van Zwolle. Hij kreeg als opdracht deze jongens te begeleiden bij hun eerste stappen in het gewijde leven. Om dit op een goede manier te doen schreef hij steeds meer dingen op die van belang waren voor het leven met God. Deze verzameling wijsheden groeide uit tot een boek: De Navolging van Christus.
Een bestseller
Dit boek is een van de grote christelijke bestsellers geworden. Normaal gezien word ik achterdochtig van bestsellers, maar als het een boek betreft uit de veertiende eeuw dan word ik toch nieuwsgierig. Het ironische van het succes is dat een van de adviezen van Thomas is dat men beter onbekend kan blijven.
Oorspronkelijk is dit boek geschreven in het Latijn maar is in veel talen vertaald. De klassieke Nederlandse vertaling kun je op verschillende plaatsen online lezen, hier bijvoorbeeld. Een Engelse versie in mp3 kun je hier vinden. Omdat het ouderwetse taalgebruik het begrijpen van de inhoud bemoeilijkt, heeft Mink de Vries De Navolging hertaald naar modern taalgebruik. Een voorbeeld hiervan is dat hij het woord ‘kloosterlingen’ veranderd heeft in ‘gelovigen’. Deze hertaling heeft inderdaad geleid tot het meer toegankelijk maken van het boek.
Geestelijke worstelingen
De Navolging van Christus is langzaam uitgegroeid tot het boek dat het nu is. Thomas beschrijft het geestelijk leven op een uitgebreide manier: van verleidingen tot schuldbelijdenis, van vreugde tot omgaan met mensen die ons verkeerd beoordelen. Hij bespreekt eenzaamheid, vrijheid, tegenslag, vergeving en geluk. Hij vertelt over geestelijke worstelingen op een herkenbare manier en geeft advies om daar op en goede manier mee om te gaan. Je komt hierdoor jezelf en je zwakheden regelmatig tegen. Hij is eerlijk over onze tekortkomingen maar is daarin nooit veroordelend maar vooral bemoedigend.
Blinde vlekken
Elke tijd en cultuur kent zijn eigen blinde vlekken wat betreft de nadrukken in het geloof. Hoe verder je zelf van een bepaalde tijd afstaat hoe makkelijker het vaak is om deze blinde vlekken te zien. In De Navolging valt op dat Thomas a Kempis zich regelmatig negatief uitlaat over zaken als eten en drinken. Hij betreurt het dat ze ons afhouden van een geestelijk leven en verlangt naar een tijd waarin deze dingen niet meer nodig zijn zodat hij zich volledig op God kan richten. Deze dualiteit in het boek is spijtig en maakt het soms vervreemdend. Aan de andere kant wijst het boek ons op onze blinde vlekken en kunnen wij er veel van leren.
Kortom, De navolging van Christus (in jonge taal) is een grote aanrader om te lezen en te herlezen. Voor de taalkundigen en degene die meer willen kunnen zich wagen aan De Navolging in de klassieke versie. Zoals de hertaler zelf aangeeft, ‘één of twee bladzijden per keer is voldoende om inspiratie op toe doen voor een goed leven met hoofd, hart en handen’. Dit boek is geen makkelijke kost en het neemt geen blad voor de mond. Hierin zit voor mij de verfrissing, het is geen pastoraal christelijk boek dat je comfortabel doet voelen. Doordat het zo oud heeft heeft het ook geen pretenties om populair te zijn. Het is met name een boek dat oproept tot de navolging van Christus:
‘De hoogste wijsheid is: afzien van datgene wat je van God afhoudt en verlangen naar een leven zoals God het bedoeld heeft. En daar je uiterste best voor doen.’
Thomas a Kempis, De Navolging van Christus, hertaald door Mink de Vries, Mechelen: KBS Uitgeverij, 2008.
