Over het algemeen red ik me goed in het Spaans. Het is niet dat ik geen fouten meer maak, maar mijn studenten kunnen me verstaan, begrijpen mijn grapjes en ik ben vrij in het praten. Ik ook vrij nuchter dat ik geen native speaker ben, dus als ik fouten maak, mogen ze me dat gerust zeggen.
Het is voor mij vooral nog moeilijk om het onderscheid te maken tussen straat-Spaans en algemeen beschaafd Spaans. Voor de gasten van de jongerengroep praat ik soms net iets te intellectueel, en dan lachen ze met me. Voor de studenten van het seminar praat ik daarentegen soms net iets teveel met straat jargon, en dan lachen ze met me. Goed om mezelf niet al te serieus te nemen. Maar af en toe levert het gênante situaties op, bijvoorbeeld in de les Ethiek afgelopen vrijdagavond.
We waren aan het praten over hoe de cultuur de ethiek kan beïnvloeden. Een van de vragen ging over kleding. In Santa Cruz en de Beni, het tropische gebied, dragen de meeste mensen veel minder kleding dan in de hooggebieden. Meisjes lopen vaak in minirokjes en korte truitjes met inkijk. Mannen willen gerust rondlopen met hun t-shirt opgetrokken over hun buik, om af te koelen, of soms laten ze hun t-shirt helemaal achterwege. Dat wil nog wel eens kritiek opleveren van de christenen uit de koudere gebieden, die zich bescheidener kleden.
In de bespreking van deze situatie vertelde ik een verhaal:
Een zendingsechtpaar vertrok naar een warm gebied. De vrouwen daar liepen alleen rond in een rok tot op de enkels, maar hadden daarboven vaak niets aan. De zendelinge kleedde zich daarom altijd zeer beschaaft – ze had immers een voorbeeldfunctie – een hoge gesloten blouse en een rok tot net onder haar knieën, zoals alle goede christenen uit haar land.
Ondanks haar zedige kleding benaderden de mannen de zendelinge regelmatige met oneerbare voorstellen. Wat bleek, borsten hadden in die cultuur geen seksuele associatie maar de kuiten van een vrouw waren het meest aantrekkelijk. Daarom bedekten beschaafde vrouwen altijd hun kuiten met rokken tot op hun enkels. Alleen de hoertjes droegen rokken die hun kuiten bloot lieten.
Omdat ik nadruk wilde leggen op het offensieve karakter van de kleding van de zendelinge, gebruikte ik niet het zeer beschaafde woord ‘prostituee’, maar het spaanse woord voor hoertje, een woord dat ik regelmatig op straat hoor. Wat ik niet wist was dat dit een absoluut taboe-woord onder de christenen is. Dat woord gebruik je nooit, maar dan ook nooit als christen.
Toen dat woord dus mijn mond uitkwam, keken mijn studenten mij eerst in stomme verbazing aan, tot Leandro, een van de oudere studenten, in schaterlachen uitbarstte. Toen volgde de rest ook. Mijn studenten lachten zo hard dat het tot in het hele seminar te horen was.
Ik wist eerst niet wat ik verkeerd had gezegd en dacht dat ik gewoon een grappige fout had gemaakt. Maar ze waren zo vriendelijk om me uit te leggen dat ik net een taboe-woord had gebruikt, in de les ethiek.
Gelukkig namen ze het goed op en geloofden in mijn onwetendheid. Leandro kon mij de volgende 10 minuten (niet overdreven) niet aankijken zonder opnieuw in de lach te schieten. Tot in de pauze grinnikten ze nog na.
Na afloop van de les, kreeg ik van verschillenden de vraag wat er gebeurt was. Euhm, ja… hoe leg ik dat uit?
