Amper 14 dagen geleden dreven rookwolken van geweld boven London en andere Britse steden. Op de televisie konden we mensen bezig zien die zich op de meest platte en immorele manier uitleefden op de straten. Het was een grimmige herinnering aan de potentiële gewelddadigheid die verborgen ligt onder de oppervlakte van onze hele samenleving. Het laagje beschaving dat onze maatschappij glans geeft, kan blijkbaar in een oogwenk verdwijnen als de omstandigheden daar aanleiding toe geven. En dat is niet nieuw. Wie had in het begin van de 20ste eeuw kunnen denken dat het gesofisticeerde, wel opgevoede, cultureel aan zijn top staande Duitsland zo gemakkelijk kon ontaarden in het gruwelijke Derde Rijk van Wereldoorlog II?
De rellen in het Verenigd Koninkrijk – met hun afspiegelingen in Brussel en Antwerpen in dezelfde periode, laat ons dat niet vergeten – kunnen misschien wel veroorzaakt zijn door mensen uit het sociaal zwakkere deel van de bevolking, en bij alle rellen zijn er wel haantjes-de-voorsten die diefstallen plegen en het geweld aanstuwen, maar wat mij deze keer zo opviel was dat de deelnemers een doorsnede bleken te zijn van allerlei soorten mensen: jong en minder jong, afkomstig uit zowel de lagere en de middenklasse tot de rijken toe, mannen en vrouwen, Aziaten en zwarten en blanken… In Het laatste Nieuws van 12 augustus stonden foto’s van gearresteerde deelnemers die aan elk van deze categorieën beantwoordden. Van miljonairsdochter Laura Johnson tot illegale immigrant Jean Paul Brown, van de sociale werkster in spe Natasha Reid tot de Olympische ambassadrice Chelsea Ives, van de 11-jarige naamloze op de foto tot de 42-jarige liefdadigheidswerker Barr Naine…
Het lijkt erop dat mensen met een volstrekt leeg strafblad en met een volstrekt stabiele achtergrond gewoon op de juiste (of moet ik zeggen verkeerde) plaats terecht kwamen op het juiste moment en daar de spontane, schokkende beslissing namen om mee te doen aan de plunderingen en het geweld. De vraag is: waarom?
Kiezen
In feite is dit iets wat ook in ons eigen leven gebeurt, zij het in minder extreme vormen. Er doet zich een gelegenheid en we komen in een situatie terecht dat we een keuze moeten maken: meedoen aan iets verkeerds (maar erg verleidelijk), of het goede doen en dus weg wandelen.
Wij zijn allemaal geschapen met een Goddelijke ziel in ons, maar we hebben ook allemaal een boosaardige aard in ons. Het is moeilijk om te weten hoe een mens in de hitte van een moment zal kiezen. Het boosaardige kan opvlammen en daarna moeilijk onder controle te houden zijn, of het beeld van God in ons kan de overhand krijgen.
Het uiteindelijke succes van een samenleving hangt af van de bekwaamheid van haar mensen om de juiste keuzes te maken als ze met dit soort uitdagingen te maken krijgen. We hebben behoefte aan diepgaande en sterke redenen om als we met dergelijke uitdagingen te maken krijgen (zij het fiscaal of moreel, sociaal of relationeel,…) voor het Goddelijke in ons te kiezen boven de boosaardige ik. En daarvoor hebben we een leven nodig dat heel dicht aanleunt bij God zelf. Een leven waarin Gods Geest in ons kan werken.
Maar, indien men mij een pistool tegen het hoofd zou houden en zou zeggen dat ik ofwel moest knielen voor een afgod ofwel zou sterven, dan weet ik niet – en weet niemand – wat het antwoord zou zijn. Natuurlijk zou ik de kracht van de overtuiging willen hebben om mij te blijven vasthouden aan mijn waarden. Maar dat is in theorie heel mooi. Wij weten niet waarvan we gemaakt zijn tot we geconfronteerd worden met een echte test en daarin slagen of falen.
Voorbeeldig
De dringende boodschap die in deze rellen zit is voor mij dat we nog een lange weg af te leggen hebben. We leven in een oppervlakkig gezien comfortabele wereld en we hebben inderdaad veel om dankbaar voor te zijn. Maar de kernwaarden lijken niet erg diep verankerd te zitten. We weten misschien wel hoe we goede artsen, advocaten en boekhouders moeten vormen, maar het lijkt erop dat we niet al te goed zijn in het vormen van hoogstaande menselijke wezens.
Wat betekent dat voor mij? Moet ik blijven wachten tot het geweld en het onrecht voor mijn deur staan? Want de politie heeft misschien wel de controle over de straten terug genomen, maar het fundamentele probleem is gebleven. Of heb ik een verantwoordelijkheid om de wereld nu al te confronteren met een betekenisvolle boodschap. Als christen voel ik aan dat ik een unieke verantwoordelijkheid heb om meer mensen te bereiken met de hoge standaarden die God ons in de bijbel gegeven heeft, en met de praktische methode die Hij aanreikt: leven met Hem en door Zijn Heilige Geest. Martin Luther King zei ooit: “De uiteindelijk maat van een mens is niet waar hij staat in momenten van blijdschap en gerieflijkheid, maar waar hij staat op momenten van uitdaging en controverse”.
Als wij als christenen dit niet doen, wie dan wel, en als we het nu niet doen, wanneer dan wel?
